Nazwa ludowa prawdopodobnie ma swoje korzenie w przedchrześcijańskich, pogańskich tradycjach słowiańskich (związanych z wiosennym kultem roślinności, kultem przodków, wiosennymi dziadami). Zielone Świątki łączy się także z obchodami słowiańskiego święta Stado. Czcząc wiosnę, ludność modliła się o urodzaj i dobre plony, zasiewała pola, dekorowała domy gałązkami i kwiatami? Pozostałością po ludowym zabarwieniu obchodów są organizowane do dziś w tym dniu odpusty.
W tradycji chrześcijańskiej, Zesłanie Ducha Świętego miało miejsce w dniu Pięćdziesiątnicy, tj. 50 dni po zmartwychwstaniu, a 40 dni po wniebowstąpieniu Jezusa. Przed wstąpieniem do nieba, Jezus przepowiedział swym uczniom zesłanie Ducha Św. Wedle przekazów ewangelicznych, pięćdziesiątego dnia na zebranych w wieczerniku Apostołów zstąpił Duch Św. - nad ich głowami ukazały się ogniste języki (jeden z symboli Ducha Św.), a uczniowie Jezusa zaczęli posługiwać się dialektami, których dotąd nie znali i otrzymali charyzmaty - wyjątkowe dary i talenty.
Zobacz nasze figury Ducha Świętego!
Dla Apostołów, przygnębionych odejściem Jezusa do nieba, wydarzenie to miało wielkie znaczenie - mówiło, że Chrystus nie zostawił ich samych, że zesłał na nich Ducha, by umocnić ich w wierze i posłać w świat, by głosili Dobrą Nowinę. Po Wielkanocy i Bożym Narodzeniu, Zesłanie Ducha Świętego to trzecia z najważniejszych uroczystości w Kościele.
Dzień ten jest uważany za początek Kościoła, a także upamiętnia zjednoczenie wszystkich ludzi i narodów w Duchu Świętym. Do dziś, w Kościele Święto Zesłania Ducha Świętego jest niezwykle ważne i obchodzi się je przez 2 dni (49 i 50 dzień po Wielkanocy, czyli w VIII niedzielę wielkanocną i następujący po niej poniedziałek).
W Polsce jednak, po zakończeniu II wojny światowej, poniedziałek (a więc zwyczajowa Pięćdziesiątnica) utracił status dnia świątecznego, dziś więc podstawowe obchody mają miejsce jedyne w niedzielę. W tym roku, święto wypada 31 maja.
Polecamy książkę - 7 Darów Ducha Świętego!
W niektórych regionach, nadal można odnaleźć pozostałości przedchrześcijańskich obchodów ku czci roślinności, nadchodzącego lata, urodzajnych plonów. Na ziemi dobrzyńskiej, choć wyraźnie zanikające, nadal można odnaleźć tradycje, w których bydło okadza się dymem święconych ziół, a przez pola uprawne przechodzi procesja, niosąc święte obrazy i chorągwie, śpiewając hymny.
W zależności od regionu, kojarzone z Sobótkami lub Palinockami, Zielone Świątki niegdyś były niezwykle rozpowszechnione wśród biesiadujących przy ogniu pasterzy. Ślady tego zwyczaju obserwować można w tradycji ludności góralskiej. W liturgii Kościoła, święto ma charakter uroczystości. Niedziela Zesłania Ducha Świętego zamyka okres wielkanocny w kalendarzu liturgicznym.