W Adwencie pojawiają się specjalne nabożeństwa nazywane Roratami, natomiast w Wielkim Poście wierni mają okazję do uczestniczenia w Drogach krzyżowych, Gorzkich Żalach, a także rekolekcjach, często podzielonych tematycznie dla grup wiekowych - dla dzieci, dorosłych oraz młodzieży.
Przeżywanie Wielkiego Postu jest sprawą indywidualną, w dużej mierze wiąże się on z rozległym rachunkiem sumienia i przystąpieniem do sakramentu pokuty - przykazania kościelne nie definiują, kiedy musimy przystąpić do spowiedzi, jednak dokładnie określają, że chociaż raz w roku należy przyjąć komunię świętą. I to nie byle kiedy - właśnie w okresie wielkanocnym. Z tego powodu Kościół daje wiernym wiele możliwości pokuty, refleksji, modlitwy i zgłębiania swojej wiary oraz relacji z Bogiem.
Rekolekcje to słowo pochodzące od łacińskiego ?recolo?, czyli naprawiać, przywracać lub ?recolligo? oznaczającego opamiętanie się, ochłonięcie. Etymologia słowa zdradza główny cel rekolekcji - zarówno wielkopostnych jak i adwentowych. Jest to kilkudniowy cykl nauk i rozmów, mający sprowokować wiernych do myślenia, a także uporządkowania na nowo swoich wartości moralnych w zgodzie z naukami Kościoła.
Rekolekcje mają zbliżyć nas na nowo do Boga, przygotować do pojednania z nim i przyjęcia komunii świętej podczas świąt. Rekolekcje organizowane są w każdej parafii, często przez księży przyjezdnych, zahaczających swoje rozważania o jeden konkretny temat lub aspekt wiary - może to być jedno z przykazań, jedna z biblijnych przypowieści, jeden najczęściej popełniany grzech.
Inaczej prowadzone są jednak rekolekcje dla dzieci, ludzi młodych i dorosłych - zróżnicowanie grup odbiorców pozwala lepiej dobrać temat rozważań, w taki sposób, by lepiej trafiał on do słuchających wiernych.
Plakaty na Wielki Post - zobacz!
Gorzkie Żale to nabożeństwo pasyjne będące tradycją wyłącznie polską, nawiązującą do Jutrzni i średniowiecznych misteriów pasyjnych. Ma ona wyznaczoną formę, która jednak może ulegać zmianom lokalnie, poprzez wpływ obrzędów i tradycji danego regionu.
Składa się z trzech części, które odprawiane są dwukrotnie na przestrzeni sześciu tygodni Wielkiego Postu (głównie w niedziele). Tzw. pobudka zostaje jednak niezmieniona w każdej części. Gorzkie Żale składają się z adoracji Najświętszego Sakramentu, odczytania intencji, a także odpowiednich pieśni. Podczas każdego nabożeństwa odczytywane jest także kazanie pasyjne, które pełni podobną rolę, co rekolekcje - ma zmusić do refleksji i na nowo przybliżyć wiernych do Boga.
Gorzkie Żale na Wielki Post - zobacz!
Tradycja odprawiania drogi krzyżowej na pamiątkę męczeńskiej śmierci Jezusa wywodzi się z Jerozolimy. Została rozpowszechniona w średniowieczu przez franciszkanów, w formie wielogodzinnych misteriów pasyjnych. Obecnie Drogi Krzyżowe odprawia się w każdy piątek Wielkiego Postu. Jej stacje mogą być rozmieszczone w kościele - przedstawione za pomocą krzyży lub symbolicznych przedstawień każdej z nich - lub na zewnętrz. Procesja wiernych wędruje z kapłanem od jednej do drugiej stacji, śpiewając pieśni wielkopostne i modląc się.
